Uit de collectie: gebreide badpakken 👙🏖💦

** Splish splash! Als de thermometer eenmaal de 25°C voorbij streeft, kan het lastig zijn om geïnspireerd te blijven voor breisels. Maar gelukkig hebben we een heel stel gebreide badpakken voor je zomerse inspo! **

Dit damesbadpak, ‘Ivonne’, komt uit Steek voor Steek, een uitgave van Patons & Baldwins uit de jaren ’30 (waarschijnlijk vertaald uit het Engels). De diagonale lijnen gaan we vaker zien bij de gebreide badpakken in deze post!

 

*wolf whistle* Een badpak met cutouts! Dit is de tijd voordat mannen zich alleen in een zwembroek hoefden te steken. Ook dit ‘heerenbadcostuum’, ‘Rudolf’, komt uit Steek voor Steek, van Patons & Baldwins uit de jaren ’30.

 

Gebreide badpakken! Je zag ze al eens voorbijkomen in onze posts over de Chanel to Westwood-tentoonstelling en de review van A Stitch in Time Vol. 1. Nu doken Lieke en ik in ons eigen archief voor de beste dutch vintage swimwear, maar digitaal bleek er nog meer bijzonders! Via Modemuze, een online platform voor mode en kostuums in Nederlandse musea, vond ik een serie breipatronen die bij LUX wasmiddel zaten in de jaren ’30 en nu in het bezit zijn van Museum Rotterdam; en op de site van de Koninklijke Bibliotheek staan een aantal geweldige afbeeldingen uit Praten en Breien. Verder herinnerde ik me de Nederlandse patronen van badpakken die Renée van Renée and the Cat’s Meow (Melanostalgia op Instagram) eerder had gepost, die ze vertaald heeft en verkoopt op haar Etsy winkel Interbellum. Daarnaast was er het een en ander te vinden over de geschiedenis van badkleding op diverse plaatsen. Daarbij viel me wel wat op.

 

Dit gebreide badkostuum van katoen, of ‘strandpyjama’, komt uit Te kust en te keur van Everlasting uit de jaren ’30 en lieten we al eens zien op onze Instagramfeed! Leuk hoe de chevrons zich herhalen en check out her shoes!

 

Om maar met de deur in huis te vallen: het gebreide badpak van weleer blijkt controversiëler dan de meeste andere vintage patronen. Meer nog dan truien-met-korte-mouwen leveren ze hilariteit, onbegrip en zelfs afkeer op. Tijdens mijn online bureau-onderzoekje kwamen verschillende  horrorverhalen uit het verleden naar boven, niet zozeer over de warmte, maar over loodzware – of erger nog, afzakkende – natte zwempakken van jeukende wol. Om de vraag ‘wat deden mensen zichzelf in godsnaam aan?’ te beantwoorden, komen we op een vaker terugkerende reden uit: het was een significante vooruitgang op de toenmalige situatie.

 

Deze beauty met gaatjes op de rug en zijkant is te vinden in Praten en Breien (ook van garenmerk Everlasting) in het online archief van de Koninklijke Bibliotheek. Cissy van Marxveldt schreef een tijd een column in het blad als haar personage Joop ter Heul.

 

Nog een rood badpak, maar nu voor heren! (Plus patroon!) Ook deze komt uit Praten en Breien, uit de online collectie van de KB. Die ingebreide molentjes lijken veel op de vijfpuntige nautische sterren, die je ook veel in tattoo art ziet.

 

In de negentiende eeuw kwam de badcultuur op: rijke mensen gingen voor hun gezondheid in de zee zwemmen. Maar Schandaal!! lag op de loer, dus probeerde men het fatsoen op allerlei manieren te bewaren. Door middel van badkoetsen, cabines die de zee in werden gereden, zodat niemand je kon zien als je in het water ging, met een kostuum dat voor vrouwen bestond uit een enkellange broek, een tuniek met lange mouwen, een lange rok en enkellaarsjes. Langzaam werden de badkleding wat kleiner (en begon meer te lijken op het soort outfits dat je misschien uit The Addams Family of Tim Burton-films kent), maar je snapt dat het meer bij ‘onderdompelen’ bleef dan daadwerkelijk zwemmen.

 

Dit breipatroon voor een bruinrood badpak van wol kreeg je cadeau bij een pak LUX wasmiddel in de jaren ’30, en komt uit de collectie van Museum Rotterdam (met patroon erbij!). Lux deed ook veel met breisels in reclame.

 

Ook dit breipatroon komt uit de collectie van Museum Rotterdam, voor een blauw badpak van wol dat bij LUX wasmiddel in de jaren ’30 zat. Het patroon staat ook op de site! De omgekeerde V-vorm van deze en het vorige badpak zijn heel flatterend.

 

Dat is dé reden dat de Australische zwemster Annette Kellerman begin 20ste eeuw koos voor een strakzittend zwempak, een ‘unitard’ die haar rondingen bedekte van schouders tot tenen maar haar armen vrij liet. Ze weigerde om badkleding met rokken aan te trekken, omdat deze logge, onhandige outfits volgens haar meer slachtoffers bij zwemmen maakten dan kramp: “Ik kan niet zwemmen met meer dingen aan dan je op een waslijn zou hangen!”

 

Kellermans zwemtalent en -kleding maakten haar een sensatie, maar het zorgde er ook voor dat ze in 1908 op het strand in Massachusetts werd gearresteerd wegens ‘onfatsoenlijkheid’ (arrestaties hiervoor kwamen vaker voor overigens). Ze pleitte dat de gangbare badkleding alleen geschikt was om pootje te baden, omdat deze in het water aantrekken was  ‘als zwemmen in baljurken’. De rechter gaf haar gelijk en sprak haar vrij. Mede dankzij deze publiciteit werd het debat over en de vraag naar praktische zwemkleding voor vrouwen aangezwengeld. Dit ging niet van de een op de andere dag! De voorzitter van het IOC, Pierre Coubertin, vond dat vrouwen zich beter bij het applaus voor mannen konden houden wat sport betreft. Hij vond het maar niets dat in de Olympische Spelen van 1912 in Stockholm het zwemmen voor dames voor het eerst een onderdeel was. Het Britse team won met speciaal ontworpen tricot badpakken van zijde. Gebreide badpakken for the win!

 

“Als zon en water lokken… Wij hopen allen op een echte zomersche zomer, met veel weldoende zonnewarmte. En waar kan men zulke dagen beter vertoeven dan aan den waterkant? Ondine – Dit mooie 2-deelige strandpakje – ook zeer geschikt voor kampeer-pakje – is even eenvoudig als doelmatig… (let op de kwieke ‘shorts’)”. Uit Margriet Revue uit 1940. Ik stelde mij dit badpak voor in marineblauw en wit toen we het eerder deelden in onze Instagramfeed, maar het is dus terrarood en wit!

 

Zowel sociale als technologische verandering had veel invloed op de mode van de jaren ’10 en ’20: de invloed van de vrouwenbeweging van de suffragettes aan de ene kant, aan de andere de innovatie van (door machines gebreide) tricot. Dit laatste werd gebruikt door legendarisch zwemmodemerk Jantzen, en trendsetter Coco Chanel. Zij was deel van en ontwierp voor de beau monde van toen, die kleding wilde met veel bewegingsvrijheid die hun sportieve, gebruinde lichamen op hun best deden uitkomen. Zoveel minder stof, en zoveel meer huid en lichaam te zien binnen relatief korte tijd!

 

“Misschien hebben we wel een verouderd jumpertje, dat, uitgehaald, nog voldoende wol oplevert voor dit eenvoudige modelletje, zodat we zonder geld en punten uit te geven dit seizoen toch een nieuw badpak aan onze garderobe kunnen toevoegen.” Gebreid badpak uit Libelle 11, 14 maart 1941. Dit stekenpatroon lijkt een beetje op schubben, voor dat zeemeermingevoel.

 

Niet alleen maar een illustratie! Hier kun je het ruitpatroon van het gebreide badpak uit Libelle no. 11 uit 1941 beter zien. De gebruikte kleuren zijn middelblauw en lichtblauw voor de boorden.

 

In de jaren ’30 verschenen de eerste patronen voor met de hand gebreide badpakken. De thirties worden wel de gouden eeuw van zelfmaakmode genoemd: mensen maakten de mode van toen zelf thuis na, met veel creativiteit en details. Ook verscheen toen de eerste badkleding van synthetische stoffen op de markt (het ultieme rekbare Lycra pas in de jaren ’70), die vanaf eind jaren ’50 de gebreide badpakken deden verdwijnen, met uitzondering van wat patronen voor kinderen. En schijnbaar alleen veel herinneringen aan onhandigheid achterlatend! Maar, is dat wel zo? Mensen zwommen er Het Kanaal mee over, het kan toch niet alleen maar ellende zijn geweest?

 

Die vogeltjes! ? In de jaren ’30 verschenen er al tweedelige badpakken. De eerste echte bikini, bestaande uit vier driehoekjes stof en wat koord, werd in 1946 ontworpen door Louis Réard. Deze was vooral zo shockerend omdat het de navel bloot liet en het duurde tot de jaren ’60 voor de bikini echt veel gedragen werd. Gebreid damesbadpak (2-delig), uit Gebreide badpakken voor dames, heren en kinderen B20 van A. en H. Bruil uitgevers Doetinchem, ergens in de jaren ’40. Dit patroon is verkrijgbaar bij Interbellum op Etsy!

 

Ruiten blijven mooie design elementen. Damesbadpak met blokpatroon, uit Gebreide badpakken voor dames, heren en kinderen B20 van A. en H. Bruil uitgevers Doetinchem, ergens in de jaren ’40. Ook dit patroon is verkrijgbaar bij Interbellum op Etsy!

 

Damesbadpak in 2 kleuren (geel en wit), uit Gebreide badpakken voor dames heren en kinderen B20 van A. en H. Bruil Uitgevers, Doetinchem, ergens in de jaren ’40. Wederom die diagonale lijnen en omgekeerde V-vorm! En ook dit patroon is verkrijgbaar bij Interbellum op Etsy.

 

Er blijkt toch iets meer onenigheid over het comfort van gebreide badpakken. De onvolprezen Susan Crawford (zie onze posts over A Stitch in Time Vol. 1 en de Vintage breibibliotheek deel 1) schreef er verschillende keren over en verscheen een tijd terug in de eerste aflevering van de driedelige serie documentaires The Fabric of Britain, Knitting’s Golden Age, om over gebreide badpakken te vertellen en te zien hoe vintage model Fleur La Guerre in november de zee in gaat (respect) in dat geweldige marineblauwe gebreide badpak met een meeuw erop. Helaas is deze aflevering niet meer online, maar er is een clip te zien bij de BBC (alleen voor bewoners van de UK of als je je daar digitaal doorheen weet te smoezen). Gelukkig heeft Susan er verschillende keren over geblogd:

Knitting’s Golden Age

The Knitted Swimsuit Project

En schreef een artikel in het tweede nummer van Textisles, een shortlived digitaal tijdschrift van de briljante Schotse designer Kate Davies, dat nog te krijgen is op Ravelry.

Knitted Swimsuits

 

TL:DR: Toen Susan zich verdiepte in het onderwerp, bleek dat er andere dingen dan ‘het is van wol en het is zelfgebreid’ mis kunnen zijn geweest met die gebreide badpakken from hell: niet passend doordat ze geleend waren van een ouder familielid; te weinig negative ease of niet goed op maat gemaakt, zodat ze niet strak genoeg zitten; van uitgehaalde wol gemaakt om geld te besparen, wat de elasticiteit van wol niet bevorderde; geen versteviging op strategische plekken; verkeerd gewassen en gedroogd, bijv. door de mangel gehaald en opgehangen in plaats van plat; onjuiste stekenverhouding of de maker was überhaupt gestrand (ha ha) doordat patronen soms maar zo weinig informatie gaven: redenen genoeg! En met alle ervaring die breiers kunnen hebben, de eisen waar badkleding aan moet voldoen, zijn anders dan die van gewone kleren. Een gebreid badpak dat wel goed en passend is gemaakt heeft wellicht niet van die nadelen. Het experiment met Fleur in The Golden Age of Knitting was in ieder geval interessant, dat paste nog prima nadat ze uit de zee kwam!

 

Waarom zijn high fashion knitwear pattern editorials toch verdwenen uit modebladen?! Uit Margriet Breishow 1953

 

Het badpak met een rokje blijft terugkomen. Uit Margriet Breishow 1953

 

Net als coverups! Uit Margriet Breishow 1953

 

“Een donker badpak kleedt slank. Vandaar dat wij niet alleen felle tinten op onze stranden zien, maar ook weer veel zwart en donkerblauw. Dit badpak is in aparte delen gebreid en werd vervolgens in elkaar genaaid, waardoor een uitstekende coupe is verkregen. Het is gegarneerd met cirkeltjes opgenaaide kettingsteken van witte wol.” Uit Margriet Breishow 1954

 

“Deze zonnebadende dame heeft zich in een felrood badpak gestoken, een badpak dat er zijn mag – wat breiwerk en coupe betreft. Het mooie effect van het diagonale streeppatroon ontstaat door het verkruisen van de breisteken.” Uit Margriet Breishow 1954

 

Zo glamourous dit! Het kapsel van het model is wat ik zelf probeer te doen met met mijn haar ? Uit Margriet Breishow 1955

 

“… je al voor hoe leuk je gebruinde huid af zal steken tegen het felle blauw, het heldere geel of het frisse groen, dat je als kleur voor het breiwerk hebt gekozen.” Uit Margriet Breishow 1955

 

‘Dus, ga je er zelf één breien en er dan in zwemmen?’, zul je nu misschien vragen. Nou, gezien de snelheid waarmee ik brei, denk ik niet dat ik snel veel tijd zal hebben voor iets dat ik niet zo heel vaak aantrek, zoals een gebreid badpak. En natuurlijk is een zwempak van nu uit de winkel een stuk praktischer! Maar sinds we begonnen zijn met De Breistaat zijn we alleen maar meer onder de indruk geraakt van de innovativiteit, creativiteit en vooral stijl van vintage breimode, met name wat stekenpatronen en ontwerp betreft, en dat geldt zéker voor de gebreide badpakken die je hier voorbij hebt zien komen!

 

Misschien moeten we een voorbeeld nemen aan de retro witte, gehaakte bikini, die nu weer superpopulair is bij boho girls (in combinatie met episch lang haar, een lekker kleurtje en een tropisch strand). Niemand verwacht dat je daar baantjes mee gaat zwemmen, maar als lounge outfit met cutoff denim shorts doet ‘ie het fabulous, net zoals een vintage gebreid badpak als rompertje of playsuit!

 

Bronnen:
Een duik in de geschiedenis van de badmode – Judith van Amelsfoort voor Modemuze
Strandmode jaren ’20 en jaren ’30 – Marije Blaasse voor Modemuze
Het ontstaan van badkleding– Marije Blaasse voor Modemuze
Die schandalige badmode – Els de Baan voor Trouw
De krimpende geschiedenis van het badpak – Eliane van den Ende voor EOS Wetenschap
The Knitted Swimsuit Project – Susan Crawford
Knitted Swimsuits – Susan Crawford
Swimsuit Revolution – Kate Davies in Textisles 2, april 2012
On Parade: A Decade of American Swimwear 1917-1927 – Kate Davies in Textisles 2, april 2012
The Rise (and Fall) of the Hand Knitted Swimsuit – Susan Crawford in Textiles 2, april 2012
Meet the Maker: Griseldis Schmitthuber and her fabulous hand-knitted swimsuit – Kate Davies in Textisles 2, april 2012

 

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

  5 reacties op “Uit de collectie: gebreide badpakken 👙🏖💦

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Geverifieerd door ExactMetrics